وبلاگ
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور چیست؟
کنتاکتور یک کلید برقی است که می‌تواند جریان برق را برای دستگاه‌های مختلف قطع یا وصل کند، آن هم بدون اینکه لازم باشد خودتان آن را لمس کنید یا دستی دکمه‌ای را فشار دهید.
کنتاکتور بیشتر برای روشن و خاموش کردن موتورهای الکتریکی، المنت‌های گرمایی، پمپ‌ها، فن‌ها و سایر دستگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود.
چرا به کنتاکتور نیاز داریم؟
در خانه‌ها، ما معمولا با کلیدهای ساده وسایل را روشن و خاموش می‌کنیم. اما در صنعت، قضیه فرق می‌کند:
جریان برق بالاست و کلیدهای دستی جواب نمی‌دهند.
روشن و خاموش کردن به‌صورت اتوماتیک باید انجام شود (مثلاً با تایمر یا سنسور).
ایمنی و دوام دستگاه‌ها مهم است.
گاهی نیاز داریم یک وسیله را از راه دور کنترل کنیم.
کنتاکتور همه این کارها را برای ما ممکن می‌کند.
کنتاکتور چگونه کار می‌کند؟ (ساده و تصویری)
کنتاکتور شبیه یک آهنربای برقی عمل می‌کند. وقتی برق به سیم‌پیچ آن برسد، یک میدان مغناطیسی تولید می‌شود و این میدان، تیغه‌های فلزی را به هم وصل می‌کند و جریان برق را عبور می‌دهد.
وقتی برق سیم‌پیچ قطع شود، تیغه‌ها باز می‌شوند و جریان برق قطع می‌شود.
اجزای اصلی یک کنتاکتور
سیم‌پیچ (Coil): با برق‌دار شدن آن، میدان مغناطیسی تولید می‌شود.
تیغه‌های اصلی (Main Contacts): برق اصلی از این قسمت عبور می‌کند.
تیغه‌های کمکی (Auxiliary Contacts): برای فرمان و اعلام وضعیت استفاده می‌شوند.
قاب و فنر بازگشت: اجزای مکانیکی برای محافظت و بازگشت به حالت قطع.
نماد شماتیک کنتاکتور در نقشه‌های برق
در نقشه‌های برقی از **نماد (سمبل)**هایی برای نمایش کنتاکتور استفاده می‌شود.
سیم‌پیچ کنتاکتور:
()( )() یا KMKMKM
تیغه باز (NO): Normally Open
تیغه بسته (NC): Normally Closed
کاربردهای واقعی کنتاکتور:
روشن و خاموش کردن موتور آسانسور
کنترل پمپ آب در سیستم‌های صنعتی
مدیریت سیستم روشنایی سالن‌های بزرگ
حفاظت از تجهیزات در صورت بروز خطا
نتیجه‌گیری
کنتاکتور یک ابزار ساده اما بسیار مهم در صنعت برق است. با کمک آن می‌توان دستگاه‌ها را به‌صورت ایمن و هوشمندانه کنترل کرد، بدون نیاز به دخالت مستقیم انسان. اگر به برق صنعتی یا اتوماسیون علاقه دارید، شناختن کنتاکتور یکی از اولین گام‌های ضروری است.
شماتیک کنتاکتور در نقشه‌کشی و نقشه‌خوانی برق صنعتی
در نقشه‌های برق صنعتی، از نمادهای استاندارد برای نمایش اجزای مدار استفاده می‌شود. کنتاکتور نیز یکی از اجزای پرکاربرد است که باید با نحوه خواندن نماد آن آشنا باشید.
1. سیم‌پیچ کنتاکتور (Coil)
سیم‌پیچ کنتاکتور که عامل مغناطیسی عمل‌کرد آن است، با نمادی شبیه زیر نمایش داده می‌شود:
“KM” مخفف Kontactor Magnet است، و عدد کنار آن (مثلاً KM1) برای شماره‌گذاری چند کنتاکتور مختلف در مدار استفاده می‌شود.
2. تیغه‌های قدرت (Main Contacts)
این تیغه‌ها معمولاً در مدار قدرت قرار دارند و هنگام تحریک شدن کنتاکتور، بسته می‌شوند. در حالت عادی باز (NO) هستند.
اگر تیغه بسته (NC) داشته باشیم (مثلاً در تیغه‌های کمکی)، به شکل زیر است:
3. کاربرد در مدار فرمان
در نقشه‌های برق صنعتی، معمولاً سیم‌پیچ کنتاکتور در مدار فرمان قرار دارد، و تیغه‌های قدرت در مدار قدرت. برای مثال: